กระบวนฟรีซดราย (Freeze Dry) เป็นกระบวนการถนอมอาหารด้วยวิธีการทำให้แห้งวิธีการหนึ่ง ใช้หลักการดึงน้ำออกจากอาหาร โดยนำอาหารไปแช่แข็งที่อุณหภูมิ -40 ถึง -50 องศาฟาเรนไฮน์ หลังจากนั้นจึงทำการลดปริมาณน้ำด้วยการระเหิดน้ำแข็งในอาหารให้กลายเป็นไอน้ำ โดยลดความดันบรรยากาศ ให้เป็นสุญญากาศ (vacuum) ซึ่งระยะเวลาในการระเหิดขึ้นอยู่กับ ขนาด รูปร่าง และ โครงสร้างของอาหาร
เราสามารถนำอาหารที่ได้จากกระบวนการฟรีซดราย มาทานเป็นขนมขบเคี้ยว หรือ ทำเป็นผักผลไม้ผงชงดื่ม หรือ สมุนไพรบดผงเพื่อทำยา หรือ ทำเป็นอาหารสำเร็จรูป ซึ่งองค์การนาซ่าเองก็ได้นำเอาเทคโนโลยีฟรีซดราย (freeze dry) นี้มาใช้เป็นอาหารที่เอาไว้ให้นักบินอวกาศใช้เป็นอาหาร ในขณะสำรวจอวกาศด้วยเช่นกัน
ผลิตและแปรรูปข้าว
ที่ศูนย์เรียนรู้ของเรานอกจากจะปลูกข้าวเองแล้ว เรายังทำการผลิตและแปรรูปข้าวที่ปลูก ให้เป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆอีกด้วย ซึ่งหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวแล้ว เราจะนำข้าวไปนวดเพื่อแยกเอาเฉพาะข้าวเปลือกออกมา จากนั้นนำข้าวเปลือกไปตากแดดเพื่อลดความชื้นให้ข้าวแห้งที่ความชื้นประมาณ 13-15% ก่อนจะนำมาเข้าสู่กระบวนการสีข้าวและกระบวนการแปรรูปอื่นๆต่อไป
ภาพ . 1 โครงสร้างของเมล็ดข้าว
กระบวนการสีข้าว เป็นขั้นตอนแปรรูปข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสาร หรือ ข้าวกล้อง โดยจะมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
- ทำความสะอาดเอาสิ่งแปลกปลอม เช่น เศษฝุ่น ฟาง หิน กรวด ออกจากข้าวเปลือก
- กระเทาะเพื่อแยกข้าวออกจากเปลือก ในกระบวนการนี้เราจะได้ แกลบ (เปลือกข้าว) ออกมาด้วย ซึ่งแกลบสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ทั้งทางด้านการเกษตร การก่อสร้าง ด้านพลังงาน และอุตสาหกรรมต่างๆ
- หลังจากแยกแกลบออกจากข้าวแล้ว เราจะได้ ข้าวกล้อง ที่ยังมีเยื่อหุ้มเมล็ดและจมูกข้าวอยู่ การรับประทานข้าวกล้องจึงให้คุณค่าทางโภชนาการที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เพราะยังไม่ผ่านกระบวนการขัดสี โดยข้าวแต่ละชนิดจะมีคุณประโยชน์ที่แตกต่างกันตามลักษณะของสีเยื่อหุ้มเมล็ด และ สารอาหารต่างๆที่อยู่ในเมล็ด ข้าวแต่ละสายพันธุ์จึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ชวนให้น่าลองหามารับประทาน
- กระบวนการขัดขาวและขัดมัน เป็นกระบวนการขัดชั้นรำ ซึ่งเป็นส่วนของเยื่อหุ้มเมล็ดให้ออกจากข้าวกล้องเพื่อให้เหลือเฉพาะส่วนที่เป็นข้าวขาว และทำการขัดมันเพื่อให้ผิวเรียบสะอาดเป็นเงางาม ผลพลอยได้จากกระบวนการนี้จะได้เป็นรำข้าว ซึ่งประกอบไปด้วย เยื่อหุ้มเมล็ด และส่วนของจมูกข้าว ซึ่งรำข้าวนี้เป็นส่วนที่มีปริมาณไขมันสูง จึงเหมาะสำหรับนำไปแปรรูปเป็นน้ำมันรำข้าว
- หลังจากได้ข้าวขาวแล้ว จะเป็นกระบวนการคัดขนาดข้าวสาร โดยจะใช้ตะแกรงที่มีขนาดแตกต่างกัน เพื่อแยกข้าวสารที่เต็มเมล็ด ออกจากข้าวหัก และปลายข้าว เพื่อให้ได้ข้าวขาวที่เต็มเมล็ดพร้อมสำหรับการนำไปบริโภค หรือ จำหน่ายต่อไป โดยข้าวหัก หรือ ปลายข้าว สามารถนำไปทำเป็นโจ๊ก หรือจะผสมกับอาหารสัตว์ก็ได้
ภาพ 2. ผลผลิตที่ได้จากกระบวนการสีข้าว
หลังจากเข้าสู่กระบวนการสีข้าวจนได้ข้าวกล้องแล้ว เราจะนำข้าวกล้องมาแพ็คบรรจุใส่ถุงแบบสุญญากาศ เนื่องจากข้าวกล้องประกอบไปด้วยเยื่อหุ้มเมล็ดและจมูกข้าวที่มีสารอาหารมากมาย เพื่อคงคุณประโยชน์ของข้าวและป้องกันไม่ให้ข้าวกล้องเกิดกระบวนการออกซิเดชั่น และยังช่วยยืดอายุการเก็บรักษาข้าวกล้องได้นานขึ้นด้วย
ผลิตภัณฑ์แปรรูป : น้ำมันรำข้าวและจมูกข้าวสกัดเย็น
รำข้าวและจมูกข้าว ที่เป็นผลพลอยได้จากกระบวนการขัดข้าว มีปริมาณไขมันที่มีประโยชน์สูงจึงเหมาะสำหรับนำมาสกัดน้ำมัน ซึ่งวิธีการสกัดแบบบีบเย็นด้วยเครื่อง Screw Press ซึ่งเป็นกระบวนการบีบน้ำมันแบบไม่ใช้ความร้อนและสารเคมี ทำให้คงคุณค่าทางอาหารของน้ำมันที่ไว้อย่างเป็นธรรมชาติ นอกจากน้ำมันรำข้าวแล้ว เรายังสามารถสกัดพืชน้ำมันชนิดอื่น ๆ ได้อีกด้วย เช่น มะพร้าว งา ทานตะวัน ถั่วดาวอินคา มะรุม เป็นต้น โดยน้ำมันสกัดเย็น หรือ Virgin Oil มักนำมาใช้รับประทานเพื่อสุขภาพ อีกทั้งยังสามารถนำมาใช้บำรุงผมและผิวพรรณได้อีกด้วย
ผลิตภัณฑ์น้ำมันสกัดเย็น
ผลิตภัณฑ์แปรรูป : ข้าวพองไรซ์เบอร์รี่อินทรีย์
ข้าวพองไรซ์เบอร์รี่อินทรีย์ เป็นผลิตภัณฑ์แปรรูปข้าวที่อบข้าวให้พองโดยใช้ความร้อนและแรงดัน ปั้มข้าวให้เป็นแผ่นพอง โดยไม่ต้องใช้น้ำมัน ได้ออกมาเป็นข้าวพองที่กรอบ หอม น่ารับประทาน เราได้เพิ่มความหวานอีกเล็กน้อยโดยใช้สารสกัดจากหญ้าหวาน เพื่อให้มีรสชาติกลมกล่อม ทานได้ทุกโอกาส ทั้งเป็นขนมขบเคี้ยว หรือ ทานควบคู่กับอาหารได้ทั้งคาวและหวาน เหมาะกับผู้รักสุขภาพ และต้องการลดน้ำหนัก
